Nerwica natręctw w psychoanalizie

W przeciwieństwie do histerii nerwica natręctw występuje wyłącznie w obszarze psychiki. Symptomem nerwicy są zakłócenia objawiające się natrętnym powracaniem tej samej myśli, pomimo świadomości, iż jest to pozbawione sensu. Istnieją rozmaite rodzaje natręctw: przymus liczenia, przymus powtarzania pewnych zdań, przymus rozpamiętywania  i wątpienia, czy jakiś fakt lub zdarzenie przebiegało tak czy inaczej.

Objawy nerwicy natręctw

Cierpiący na  nerwicę natręctw jest zmuszony do ciągłego liczenia, porządkowania, przestrzegania pewnych reguł. Natręctwo myślowe powoduje stłumienie fantazji, życia uczuciowego i wrażliwości fizycznej. Prócz  natręctwa myślowego może wystąpić natręctwo czynnościowe, jak choćby słynny przymus mycia rąk. Pewien pacjent w kulminacyjnym stadium choroby potrzebował kilku godzin, by ubrać się i rozebrać; swoje ubrania musiał bowiem układać w ściśle określonym porządku, który nie mógł ulec zakłóceniu.

Dziś dostrzegamy pokrewieństwa  między nerwicami natręctw a pewnymi praktykami religijnymi - w tym również zabobonami, które posługują się rytualnymi gestami, żeby odpędzić „złe moce”.

Trzeba tu jeszcze wspomnieć o nagłych porywach i impulsach; nagłe impulsy przerażają pacjenta, ponieważ pozostają w sprzeczności z treścią świadomości. Jest to np. impulsywna chęć, by chwycić nóż kuchenny i zabić nim własne dziecko, czy nagła ochota, by splunąć w twarz powszechnie szanowanej osobie ( wszystkie te przykłady zaczerpnięto z praktyki psychoanalitycznej w popiro.pl ).

Psychodynamika w przedchorobowej historii pacjentów odnajdujemy motyw silnego tłumienia wszystkich seksualnych i agresywnych impulsów, często połączony z brakiem kontaktu emocjonalnego z ,,zimnymi”, mało uczuciowymi rodzicami. Matka bywa w takich przypadkach odbierana jako uwodzicielka, ojciec - jako osoba wymierzająca karę. Bardzo często wszystkie ekspansywne, zwłaszcza motoryczne, potrzeby dziecka są ograniczane  i zawężane. Kiedy w rozmowie z pacjentem słyszymy takie właśnie informacje,  myślimy, że nerwica jest odpowiedzią na traumatyzujące wpływy otoczenia. Pacjenci mówią o własnych potrzebach, przede wszystkim o silnej ciekawości, np. dotyczącej istoty ich własnych pragnień.